Επιθετικότητα από σκύλο προς σκύλο εντός της οικίας.

Όταν δύο ή περισσότερα σκυλιά που ζουν στο ίδιο σπίτι εμπλέκονται μεταξύ τους σε σύντομους τσακωμούς ή ακόμα και σε απειλητικές προκλήσεις με σήκωμα των τριχών στην ράχη, αναφέρουμε ότι λαμβάνει χώρα η «επιθετικότητα από σκύλο προς σκύλο εντός της οικίας».

Πρόκειται για περιπτώσεις οι οποίες, ενώ για τον εκπαιδευτή και τον συμπεριφοριστή κατέχουν ύψιστο ενδιαφέρον, για την οικογένεια του σκύλου αποτελούν πηγή μόνιμου άγχους.

Η περίπτωση «επιθετικότητα από σκύλο προς σκύλο εντός της οικίας» συχνά περιλαμβάνει δύο ή περισσότερα σκυλιά διαφορετικής φυλής, μεγέθους και ηλικίας. Αναφέρεται ότι οι καυγάδες είναι πολύ πιο συχνοί μεταξύ σκύλων του ιδίου φύλου και πολύ πιο έντονοι στα θηλυκά τα οποία δεν σχετίζονται καθόλου.

Ο βιολογικός παράγοντας του συναγωνισμού.

Δυστυχώς δεν υπάρχουν αρκετές και καλές επιστημονικές μελέτες σχετικά με το «κοινωνικό σύστημα» των σκύλων συντροφιάς έτσι ώστε να βγάλουμε συμπεράσματα για την κοινωνική τους δομή.

Γνωρίζουμε ότι η συμπεριφορά στα οικόσιτα σκυλιά είναι πολύ περισσότερο ευμετάβλητη και εξαρτώμενη από τα γίγνεσθαι του περιβάλλοντος απ' ότι στην αγέλη των λύκων.

Οι Darwin, Wallace, και Malthus υποστήριζαν ότι οι οργανισμοί ανταγωνίζονται για σημαντικούς πόρους. Η επιθετικότητα μπορεί να είναι μία άκρως ευεργετική συμπεριφορά για την επιβίωση. Ο στόχος για το «κύτταρο του εγωισμού» είναι να κάνει αυτό που πρέπει για να επιβιώσει και να «περάσει» στο DNA.

Στον ανταγωνισμό για το πέρασμα στο DNA οφείλεται και το ότι ορισμένα είδη αναπτύσσουν πολύ νωρίς επιθετικές συμπεριφορές, σκωτόνοντας αμφιθαλή άτομα της ομάδας. Ορισμένα είδη όπως τα γουρούνια και οι ίαινες γεννιούνται με πλήρως ανεπτυγμένους κοπτήρες και κυνόδοντες και επιδεικνύουν την εκτελεστική συμπεριφορά για «δάγκωμα - τίναγμα» μέσα σε χρόνο 40 λεπτών από την ώρα που θα γεννηθούν.

Ο αντιζηλία μεταξύ αμφιθαλών θηλαστικών μπορεί να αρχίσει στο εμβρυακό στάδιο, και να συνεχίσει στην ενηλικίωση. Οι κατηγορίες των σημαντικών πόρων για τους οποίους ο ανταγωνισμός λαμβάνει χώρα συμπεριλαμβάνουν:

• Χώρος κοντά στην μητέρα και τροφή.
• Παροχή γάλατος.
• Απόκτηση τροφής μετά τον απογαλακτισμό.
• Ευκαιρίες αναπαραγωγής.

Σε αντίθεση με το «εγωιστικό γονίδιο» υπάρχουν και αλτρουιστικά γνωρίσματα σε ορισμένες ομάδες ζώων. Ο Hamilton (1964) ανακάλυψε ότι κάποια ζώα κατασκευάζουν ορισμένες συμπεριφορές που ωφελούν κάποιες άλλες μονάδες. Ο Dr. Hamilton διατύπωσε την θεωρία «inclusive fitness» σύμφωνα με την οποία περιγράφονται οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ένα άτομο συμπεριφέρεται αλτρουιστικά απέναντι σε κάποιο άλλο με το οποίο σχετίζεται γενετικά. [Hamilton's Rule]. Κατά συνέπεια αυτή η αλτρουιστική συμπεριφορά μπορεί να βοηθήσει στην επιβίωση μιας ομάδας και ως εκ τούτου την επιβίωση αυτών των χαρακτηριστικών.

Η «επιθετικότητα από σκύλο προς σκύλο εντός της οικίας» βρίσκεται σε διαδικασία εξέλιξης ανάμεσα στον αλτρουισμό και τον εγωισμό. Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας ότι η «επιθετικότητα από σκύλο προς σκύλο εντός της οικίας» σχετίζεται με τις οικολογικές καταστάσεις και την εξελικτική τους ιστορία: το αν ένα ζώο σε μία συγκεκριμένη περίπτωση θα επιλέξει ανάμεσα στην αλτρουιστική και την ανταγωνιστική συμπεριφορά, εξαρτάται σε ένα ποσοστό από την συμπεριφορά του και σε ένα ποσοστό στους περιορισμένους πόρους.

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που συνηγορούν για την «αμφιθαλή αντιζηλία» είναι (α) ο περιορισμένος χώρος και (β) οι σημαντικοί (για το ζώο) πόροι

Αν βρεθείτε μεταξύ ιδιοκτητών ζώων ψιθυρίστε την λέξη «κυριαρχικότητα» και θα κατακλειστείτε από πλήθος πληροφοριών.

Αντί όμως να καταναλωθείτε στην επεξήγηση της κυριαχικότητας, της διαβάθμισης και της θέσης που πιθανά ακούσατε με στόχο την επεξήγηση της συμπεριφοράς των ζώων στο σπίτι, αλλάξτε οπτική γωνία και παρατηρήστε το συγκεκριμένο ζώο και το τι συμβαίνει όταν μαζεύεται μία ομάδα οικόσιτων σκύλων μέσα στο σπίτι.

Η κοινωνική συμπεριφορά μη σχετιζόμενων μεταξύ τους σκύλων εντός του σπιτιού δεν μοιάζει με αυτή που παρουσιάζεται στο πάρκο, όμως παρόμοιες αλληλεπιδράσεις μπορούν να παρουσιασθούν στις δύο αυτές καταστάσεις.

Η μεγάλη διαφορά είναι ότι η «επιθετικότητα από σκύλο προς σκύλο εντός της οικίας» παρουσιάζεται σε σκυλιά που ζουν μαζί 24 ώρες την ημέρα , 7 μέρες την εβδομάδα για μεγάλο μέρος της ζωής τους.

Για να προσαρμοστεί ο σκύλος σε ένα νέο περιβάλλον έχει ανάγκη να εκτιμήσει τις διαθέσεις του άλλου σκύλου για την διαφύλαξη των σημαντικών πόρων και στην συνέχεια να μάθει ποιες συμπεριφορές έχουν το βέλτιστο αποτέλεσμα.

Η κανονική «κοινωνική» επικοινωνία είναι μια σταθερή διαδικασία η οποία περιλαμβάνει συμπεριφορές «πλήρους σεβασμού» που στόχο έχουν την «κοινωνική χαρτογράφηση» η οποία διέπει την κοινωνική έλξη, τους κοινωνικούς κώδικες και το δίκαιο παιχνίδι με στόχο την αποφυγή της επιθετικότητας.

Ωστόσο σε ένα σπίτι όπου τα σκυλιά ζουν μαζί 24x7 διαμορφώνουν μια μοναδική ομαδική δυναμική που ταλαντεύεται ανάμεσα στους μοναδικούς συμμετέχοντες, τους υπάρχοντες πόρους, τις καταστάσεις υγείας κ.λ.π.

Επιβάλλοντας στο σκύλο να ζήσει μέσα σε αυτή την ομάδα σίγουρα θα υποστεί επιρροές από αυτή. Η κάθε ομάδα θα αναπτύξει συγκεκριμένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις που θα έχουν αντίκτυπο τόσο στον τρόπο που ο κάθε σκύλος θα αντιμετωπίζει τις διάφορες καταστάσεις που θα του παρουσιάζονται, όσο και στις στρατηγικές που θα διαμορφώνει προς όφελός του.

Οι κοινωνικές δομές είναι περίπλοκες και ζητούν συνεργασία ενώ παράλληλα η κάθε ομάδα είναι μοναδική στην διαμόρφωση φιλιών, πίστης και υποταγής και στην δυνατότητα μοιράσματος των πόρων.

Είναι εύκολο λοιπόν να καταλάβουμε γιατί η παρουσία ενός και μόνο σκύλου μπορεί να προκαλέσει εκρηκτικές «χημικές αντιδράσεις» και να πυροδοτήσει τις κοινωνικές σχέσεις ολόκληρης της ομάδας.

Φανταστείτε μια ομάδα με οποιοδήποτε πλήθος από τα ακόλουθα άτομα ή /και συμπεριφορές: φύλαξη αντικειμένων, ευαισθησία του σκύλου όταν τον πλησιάζουν, μη πρέπουσα αντίδραση σε διάφορα γεγονότα του περιβάλλοντος, ανακατεύθυνση επιθετικότητας, κλονισμένη δυνατότητα επικοινωνίας κ.α.

Το αναμενόμενο στρες θα είναι χωρίς τέλος λόγω του γεγονότος ότι τα άτομα βρίσκονται σε έναν κλειστό, περιορισμένο περιβάλλον.

Ορισμένα ζώα που βομβαρδίζονται και ευαισθητοποιούνται με το να βρίσκονται και μόνο μέσα στον ίδιο χώρο με την «απειλή», θα αντιδράσουν με την προ-επίδειξη επιθετικής στρατηγικής, αφού η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση. Άλλος πάλι σκύλος πιθανά να υιοθετήσει κατευναστικές στάσεις του σώματος (σήματα ηρεμίας), άλλος πάλι πιθανά να αποφύγει τελείως τα μέλη της ομάδας, ενώ άλλος θα αγχωθεί. Τέτοιου είδους εντάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε επιθετικότητα εμφανώς ή μη δημιουργούμενης. Ανάλογα με τις αντιδράσεις των άλλων μελών της ομάδας σε αυτές τις δυναμικές, η επιθετικότητα μπορεί να γίνει όλο και περισσότερο αυθόρμητη και επιθετική.

Σε επόμενο άρθρο θα αναλύσουμε την επιθετικότητα από σκύλο σε σκύλο, την επίδραση του ανθρώπινου παράγοντα στις καταστάσεις αυτές αλλά και την έγκαιρη εκτίμηση προβληματικών καταστάσεων έτσι ώστε να δράσουμε προληπτικά.

The CBE